آیا افسردگی همیشه نیاز به درمان دارد؟
خیر، در موارد خفیف افسردگی که به تازگی شروع شده، میتوان رویکرد “نظارت انتظار” را در پیش گرفت و بررسی کرد که آیا علائم افسردگی بدون درمان برطرف میشوند یا خیر. این رویکرد به معنای نادیده گرفتن علائم و عدم انجام هیچ کاری نیست. در این دوران باید با پزشک خود در ارتباط باشید و به صورت منظم در جلسات تراپی شرکت کرده و در مورد احساسات خود و نحوه مقابله با شرایط صحبت کنید. اگر علائم بدتر شوند یا چندین هفته طول بکشند، ممکن است برای درمان افسردگی نیاز به امتحان روش های دیگری باشد.
برای افراد مبتلا به افسردگی، صحبت کردن با دیگران بسیار مهم است. در این زمینه، شریک زندگی، دوستان و خانواده نقش بسیار مهمی ایفا میکنند. مراکز حمایتی و اطلاع رسانی نیز می توانند کمک و راهنمایی ارائه دهند. صحبت با افرادی که تجربیات مشابهی را پشت سر گذاشته اند، مانند گروه های حمایتی، گاهی اوقات می تواند مفید باشد.
به طور خاص در موارد افسردگی متوسط یا شدید، به دلیل آزاردهنده بودن علائم و احتمال طولانی شدن آنها، دریافت درمان فوری بسیار مهم است. این امر در مورد افسردگی مزمن یا زمانی که فرد به خودآسیبی یا خودکشی فکر می کند نیز صادق است.
مدت زمان درمان افسردگی چقدر است؟
درمان افسردگی به چند مرحله تقسیم میشود: مرحله «حاد»، مرحله «نگهدارنده» و مرحله «پیشگیری از عود».
- مرحله حاد: این مرحله معمولا ۶ تا ۸ هفته طول میکشد. هدف این مرحله کاهش علائم به اندازهای است که فرد بتواند دوباره با زندگی روزمره خود کنار بیاید و از وخیمتر شدن افسردگی جلوگیری شود.
- مرحله نگهدارنده: این مرحله معمولا ۴ تا ۹ ماه طول میکشد. هدف این مرحله کاهش بیشتر علائم تا برطرف شدن کامل آنها و تثبیت پیشرفت حاصل شده از درمان است.
- پیشگیری از عود: برای افرادی که در معرض خطر بالای عود افسردگی قرار دارند، ممکن است درمان بلندمدت در نظر گرفته شود. این مرحله گاهی اوقات میتواند سالها طول بکشد، به عنوان مثال، اگر علائم با وجود درمان حاد و نگهدارنده به طور کامل برطرف نشده باشند یا شرایط شخصی بیمار همچنان بسیار دشوار باشد. همچنین، افراد مبتلا به افسردگی مزمن اغلب سالها از دارو استفاده میکنند.
روان درمانی برای درمان افسردگی به چه صورت انجام می شود؟
روان درمانی به طور معمول شامل صحبت کردن عمیق در مورد مسائل و انجام تمرینات رفتاری است. رایج ترین نوع روان درمانی که برای افسردگی استفاده می شود، شناخته شده به عنوان رفتار درمانی شناختی (که به اختصار CBT نامیده می شود) است. این نوع درمان اغلب توسط درمانگرانی با آموزش ویژه ارائه می شود. اگر فردی دچار یک دوره افسردگی حاد شود، پزشک معمولاً درمان روانشناختی کوتاه مدت گاهی اوقات همراه با دارو را تجویز می کند.
رفتار درمانی شناختی (CBT)
در افسردگی، الگوهای فکری منفی مانند تردید به خود و احساس گناه اغلب باعث بدتر شدن مشکل می شوند. رفتار درمانی شناختی به دنبال شکستن تدریجی این الگوها است تا فرد نسبت به خود احساس بهتری داشته باشد.
رفتار درمانی شناختی ترکیبی از دو رویکرد درمانی است:
- درمان شناختی: درمان شناختی بر این باور است که مشکلات اغلب کمتر ناشی از خودِ رویدادها یا موقعیت ها، بلکه ناشی از اهمیتی است که افراد به آنها می دهند. بنابراین، تغییر دادن نحوه نگرش افراد نسبت به مسائل می تواند قدم مهمی باشد.
- درمان رفتاری: درمان رفتاری بر این فرض استوار است که رفتاری که فرد به مرور زمان یاد گرفته است، قابل تغییر است. هدف درمان رفتاری شناسایی الگوهای مخرب رفتاری و سپس کار بر روی آنها و تغییرشان است.
هدف رفتار درمانی شناختی، افزایش آگاهی شما نسبت به افکار، نگرش ها و انتظارات خودتان است. این امر باعث می شود تا باورهای غلط و ناراحت کننده را شناسایی کرده و سپس آنها را تغییر دهید.
رویکردهای روانکاوی برای درمان افسردگی
رویکردهای روانکاوی شامل روان درمانی تحلیلی و روش هایی مبتنی بر روانشناسی عمقی هستند. در این رویکردها، باور بر این است که تعارضات حل نشده و ناخودآگاه می توانند باعث افسردگی شوند. هدف، شناسایی و حل و فصل مسائل ناشناخته قبلی از طریق صحبت با یک درمانگر است. افرادی که تحت روان درمانی روانکاوی قرار می گیرند باید برای روبرو شدن با تجربیات گذشته بالقوه دردناک آمادگی داشته باشند. روانکاوی معمولاً نسبت به رویکردهای مبتنی بر روانشناسی عمقی زمان بیشتری می برد.
درمان سیستمی (خانواده درمانی)
در درمان سیستمی، بر روی روابط بین افراد، مانند روابط درون خانواده، گروه دوستان یا همکاران در محل کار، تأکید زیادی میشود. چرا که این روابط میتوانند در ایجاد افسردگی نقش داشته باشند. در این نوع درمان، ممکن است روی بهبود ارتباطات درون خانواده کار شود. هدف نهایی، کاهش علائم افسردگی است.
چه زمانی برای درمان افسردگی دارو تجویز می شود؟
دارو در موارد افسردگی خفیف کمک کننده نیست. به عنوان مثال، گاهی اوقات علائم افسردگی بعد از مدت کوتاهی بدون مصرف داروهای ضد افسردگی بهبود می یابد. عوارض جانبی احتمالی دارو نیز در تصمیم گیری در مورد مصرف یا عدم مصرف داروهای ضد افسردگی نقش خواهد داشت.
اما ممکن است علائم افسردگی به حدی شدید باشد که استفاده از دارو منطقی به نظر برسد. این امر به ویژه در مورد افرادی که دچار افسردگی شدید هستند، به خصوص اگر به خودکشی فکر می کنند، صادق است. گاهی اوقات افراد تنها زمانی قادر به شروع درمان روانشناختی هستند که علائم آنها به دلیل مصرف دارو کمی بهبود یافته باشد.
داروهای ضد افسردگی
داروهای ضد افسردگی گروهی از داروها هستند که برای بهبود خلق و افزایش انگیزه تجویز می شوند. این داروها اغلب در کنار روان درمانی استفاده می شوند. با این حال، معمولا چند روز یا چند هفته طول می کشد تا داروهای ضد افسردگی اثر کنند. در موارد افسردگی حاد، مصرف روزانه این داروها به مدت چند هفته یا چند ماه برای مشاهده تاثیر محسوس، ضروری است. این دوره معمولا با مصرف دارو به مدت چهار تا نه ماه به طول می انجامد. مدت زمان مصرف دارو به عواملی مانند شدت علائم و خطر ابتلا به دوره افسردگی بعدی بستگی دارد. برخی از افراد برای پیشگیری از عود افسردگی، سال ها داروهای ضد افسردگی مصرف می کنند.
عوارض جانبی احتمالی داروهای ضد افسردگی شامل خشکی دهان، سردرد، احساس سبکی سر، بی قراری و کاهش میل جنسی است. این عوارض معمولا در چند هفته اول مصرف دارو ظاهر می شوند. اینکه آیا فرد دچار عوارض جانبی می شود، چه عوارضی را تجربه می کند و میزان بروز آنها به نوع دارو و دوز مصرفی بستگی دارد.
واکنش افراد به دارو نیز متفاوت است. به همین دلیل، معاینات منظم پزشک در طول دوره مصرف دارو بسیار مهم است. پزشک می تواند روند درمان را بررسی کرده و در صورت لزوم، دارو را تنظیم کند. در انتهای دوره درمان، دوز داروهای ضد افسردگی به تدریج در طی چند هفته کاهش می یابد. قطع ناگهانی مصرف داروهای ضد افسردگی ممکن است به طور موقت باعث مشکلات خواب، حالت تهوع یا بی قراری شود. قطع مصرف دارو به محض احساس بهبودی بدون مشورت با پزشک، خطر بازگشت افسردگی را افزایش می دهد.
داروهای گیاهی
یکی از پرکاربردترین و بهترین داروهای گیاهی برای درمان افسردگی از گیاه آویشن کوهی تهیه میشود. این محصولات اغلب برای درمان افسردگی خفیف استفاده میشوند. برخی از آنها برای درمان افسردگی متوسط نیز استفاده میشوند.
بعضی از محصولات آویشن کوهی برای افسردگی متوسط نیازمند نسخه پزشکی هستند. هنگام استفاده از محصولات آویشن کوهی بدون نسخه پزشکی (یا بیشتر داروهای گیاهی دیگر) مهم است توجه داشته باشید که در بازار محصولاتی با دزها و مواد مختلف بسیار متفاوت وجود دارد. محصولات گیاهی ممکن است عوارض جانبی داشته باشند و با دیگر داروها تعامل داشته باشند، بنابراین مهم است قبل از مصرف آویشن کوهی با یک پزشک مشورت کنید.
آیا گزینههای درمانی دیگری برای درمان افسردگی وجود دارد؟
بله، روشهای درمانی و راهکارهای بسیاری به افراد مبتلا به افسردگی برای کاهش تاثیر علائم افسردگی پیشنهاد میشود. اما اثربخشی بسیاری از این روشها در کاهش علائم افسردگی به طور کامل اثبات نشده است. برخی از این روشها در شرایط خاص میتوانند به عنوان مکمل یا جایگزینی برای درمانهای دیگر مفید باشند.
تکنیکهای آرامشبخش و یوگا
برخی شواهد نشان میدهند که تکنیکهای آرامشبخش میتوانند در کاهش افسردگی خفیف تا متوسط مؤثر باشند. این تکنیکها شامل روشهایی مانند رهاسازی تدریجی عضلات، تمرین خودزا (اتوترینینگ)، موسیقی درمانی و یوگا میشوند. با این حال، به اندازه درمانهای دیگر مانند درمان شناختی-رفتاری مؤثر نیستند. با وجود این، گاهی اوقات رواندرمانگران این تکنیکها را به عنوان بخشی از درمان آموزش میدهند.
ورزش و فعالیت بدنی
ورزش و فعالیت بدنی مانند پیادهروی، دویدن، دوچرخهسواری، شنا یا کوهپیمایی اغلب برای پیشگیری یا کاهش افسردگی توصیه میشود. در بسیاری از افراد فعالیت بدنی باعث بهبود خلق و خوی آنها شده و انرژی بیشتری به آنها میدهد. همچنین، شواهدی وجود دارد که نشان میدهد ورزش در برخی افراد به کاهش افسردگی کمک میکند. اما تحقیقات همچنین نشان داده است که فعالیت بدنی به طور کلی تأثیر خیلی زیادی بر افراد مبتلا به افسردگی ندارد. علاوه بر این، تحقیقات کمی در مورد ماندگاری طولانیمدت اثرات مثبت ورزش وجود دارد. با این حال، ورزش و فعالیت بدنی میتوانند به عنوان مکمل سایر درمانها مفید باشند.
همچنین مشخص نیست که افراد تا چه حد میتوانند از انواع مختلف ورزش و فعالیت بدنی بهرهمند شوند. علاوه بر این، فعالیت بدنی ممکن است برای همه انواع افسردگی مناسب نباشد. به عنوان مثال، افراد مبتلا به افسردگی شدید اغلب توانایی انجام فعالیت بدنی را ندارند. توصیه به انجام ورزش بیشتر ممکن است باعث شود آنها احساس بدتری پیدا کنند.
نوردرمانی
نوردرمانی که با نام فتوتراپی نیز شناخته میشود، در درمان اختلال عاطفی فصلی (SAD) استفاده میشود. این نوع افسردگی در برخی افراد در ماههای تاریک سال تأثیر میگذارد. در صورتی که کمبود نور طبیعی خورشید بر خلق و خوی فرد تأثیر بگذارد، درمان با نور مصنوعی میتواند گزینه مناسبی باشد. نوردرمانی شامل نشستن جلوی یک نور مخصوص روشن (دستگاه نوردرمانی) به مدت تقریباً نیم ساعت هر روز صبح است.
درمان محرومیت از خواب
این روش درمانی شامل محروم کردن موقت بیمار از خواب است. در این روش، بیمار یک شب کامل را بیدار می ماند و تنها شب بعد اجازه خوابیدن پیدا می کند. اعتقاد بر این است که محرومیت از خواب باعث تغییر متابولیسم مغز شده و این امر می تواند منجر به بهبود خلق و خو شود. درمان محرومیت از خواب تنها به منظور بهبود موقت علائم است و می تواند همراه با سایر درمان ها استفاده شود.
درمان با شوک الکتریکی (ECT)
درمان با شوک الکتریکی (ECT) معمولا در بیمارستان و تحت بیهوشی عمومی انجام می شود. الکترودهایی روی سر بیمار قرار داده می شود و جریان الکتریکی کوتاه از مغز عبور داده می شود که باعث ایجاد تشنج می گردد. بیمار در طول عمل چیزی احساس نمی کند زیرا این روش تحت بیهوشی عمومی انجام می شود. درمان با شوک الکتریکی معمولا تنها زمانی برای افراد مبتلا به افسردگی شدید در نظر گرفته می شود که سایر درمان ها بی اثر بوده اند.
تغییرات سبک زندگی: بخش ضروری درمان افسردگی
تغییر سبک زندگی روشی ساده اما قدرتمند در درمان افسردگی است، حتی گاهی اوقات ممکن است تنها چیزی باشد که نیاز دارید. حتی اگر به درمان دیگری نیز نیاز داشته باشید، ایجاد تغییرات صحیح در سبک زندگی می تواند به درمان سریع افسردگی و جلوگیری از بازگشت آن کمک کند.
- ورزش: ورزش منظم به اندازه دارو در درمان افسردگی موثر است. ورزش نه تنها باعث افزایش سروتونین، اندورفین و سایر مواد شیمیایی نشاط آور مغز می شود، بلکه مانند داروهای ضد افسردگی، رشد سلول های مغزی جدید و اتصالات را تحریک می کند. بهترین از همه، نیازی نیست برای به دست آوردن مزایا در ماراتن شرکت کنید. حتی یک پیاده روی نیم ساعته در روز می تواند تفاوت زیادی ایجاد کند. برای حداکثر نتیجه، در اکثر روزها 30 تا 60 دقیقه فعالیت هوازی را هدف قرار دهید.
- حمایت اجتماعی: حضور در گروه های خانوادگی و اجتکاعی، انزوا، که یکی از عوامل خطر اصلی ابتلا به افسردگی است را کاهش می دهد. با دوستان و خانواده خود ارتباط منظم داشته باشید یا به فکر شرکت در یک کلاس یا گروه باشید. داوطلب شدن راهی عالی برای دریافت حمایت اجتماعی و کمک به دیگران در عین حال کمک به خودتان است.
- تغذیه: خوب غذا خوردن برای سلامت جسمی و روحی شما مهم است. خوردن وعده های غذایی کوچک و متعادل در طول روز به شما کمک می کند تا سطح انرژی خود را بالا نگه دارید و نوسانات خلقی را به حداقل برسانید. در حالی که ممکن است برای افزایش سریع انرژی برای مصرف غذاهای شیرین وسوسه شوید، اما کربوهیدرات ها انتخاب بهتری هستند، زیر بدون افت قند خون که خیلی زود اتفاق می افتد، انرژی شما را تامین میکنند.
- خواب: خواب تاثیر زیادی بر خلق و خو دارد. زمانی که به اندازه کافی نمی خوابید، علائم افسردگی شما بدتر می شود. کمبود خواب، تحریک پذیری، بدخلقی، غم و اندوه و خستگی را تشدید می کند. مطمئن شوید که هر شب به اندازه کافی می خوابید. افراد بسیار کمی با کمتر از هفت ساعت خواب در شب، در زندگی خود خوب عمل می کنند.
- کاهش استرس: برای کمک به مدیریت و کاهش استرس، تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید. استرس زیاد باعث تشدید افسردگی و قرار دادن شما در معرض خطر افسردگی در آینده می شود. جنبه های استرس زا زندگی خود مانند حجم کاری زیاد یا روابط حمایتی آسیب زننده را شناسایی کنید و راه هایی برای به حداقل رساندن تأثیر آنها پیدا کنید.